فصل اول 3

معرفي امنيت زيستي بعنوان روشي براي كاهش بيماريهاي عفوني 3

نوع عامل بيماريزا 15

ويروسها 15

باكتريها 17

كلاميدياها، ركيتزياها و مايكوپلاسماها 20

قارچها 21

تك‌ياخته‌ايها 23

كرمها 23

چگونگي ورود عامل بيماريزا 23

روند تأثيرگذاري بيماريزا در بدن و سازوكار بيماريزايي 24

رهاسازي و انتقال بيماريزا 25

فصل دوم 27

معرفي مفهوم امنيت زيستي 27

ضوابط بهداشتي گله‌هاي مرغ نسب(دودماني) 31

ضوابط بهداشتي گله‌هاي مرغ مادر 33

ضوابط بهداشتي كارخانجات جوجه‌كشي 34

شناسايي نقاط كنترل بحران 38

تضمين حدود بحران 42

فصل سوم 47

راهكارهاي مهار بيماري بوسيله برنامه‌هاي امنيت زيستي 47

مكان، طرح و ويژگي‌هاي مرغداري 49

ميكروب‌شناسي 81

آبهاي شيرين 82

تعداد باكتريها 85

انواع لايه‌هاي زيستي قابل مشاهده در لوله‌هاي سالن مرغداري كدامند؟ 95

سئوال) انسداد چگونه شكل مي‌گيرد؟ 96

ارتقاء كيفيت آب با استفاده از روشهاي تصفيه 98

آهن‌زدايي 99

نرم‌كننده‌ها 99

صافي‌هاي نيترات 99

تصفيه مردابي 100

اسمز معكوس 100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

معرفي امنيت زيستي بعنوان روشي براي كاهش بيماريهاي عفوني

 

با وجود بهبود شرايط زندگي هنوز هم بيماريها پس ازبلاياي طبيعي مهمترين عوامل آسيب زننده‌اي بشمار مي‌آيند كه تاكنون مهار نشده‌اند و خسارات مالي و جاني فراواني به بار مي‌آورند. بيماريها اين دشمنان قديمي ك احتمالاً‌ قدمتي برابر با ظهورحيات برروي زمين دارند معلول علت‌هاي گوناگوني هستند. اين مفهوم كه بعضي نشانه‌ها و بيماريها داراي علت هستند يك باور باستاني به قدمت تاريخ مكتوب است. بنا به اعتقاد مرمم آركارديا[1]( 2500 سال قبل از ميلاد مسيح) اگر شخصي بيمار مي‌شد يا تقصير خود او بود( بعلت ارتكاب گناه) يا اينكه براثر عوامل بيروني بيمار شده‌بود، از قبيل بوهاي بد، سرما، ارواح خبيثه، و يا خدايان، ساليان سال پژوهش در علوم پزشكي دلايل ايجاد بيماريها را تا حدود زيادي مشخص كرده‌است. دردنياي امروز دودسته اصلي عوامل سبب‌ساز،[2] شناسايي شده‌اند:

درون زايا ارثي و برون‌زا يا اكتسابي، شناسايي يا كشف علت اوليه هنوز مبنايي است كه براساس آن يك تشخيص مي‌تواند مطرح گردد يك بيماري شناخته شود و درماني يا روشي براي رهايي از آن پايه‌ريزي شود. اما امروزه اين مفهوم كه هر بيماري يك عامل ايجادكننده دارد ديگر قانع‌كننده نيست. روشن است كه عوامل ژنتيكي، بوضوح در برخي بيماريها متداول زيست محيطي مانند روندهاي سرطان‌زايي، دخالت دارند، در ضمن محيط زيست نيز اثرات مهمي بر بعضي بيماريهاي ارثي دارد(13). ا ز ميان اين گروه بيماريهاي اكتسابي مطرح‌تر و متداول‌تر هستند و طيف وسيعتري از جوامع را درگير و مبتلا مي‌كنند. عواملي كه سبب بروز اين بيماريها ميشوند شامل عوامل فيزيكي، شيميايي زيست‌شناختي[3] و روانشناختي[4] هستند و نه تنها در زمينه آسيب‌شناسي بيماريهاي انساني مطرح مي‌شوند، بلكه بعنوان عوامل آسيب‌رسان عمومي براي تمامي موجودات زنده عالي محسوب شده‌اند و در صنعت طيور نيز نقش مهمي دارند. بطوركلي عوامب فيزيكي محيط عبارتند از: گرما( حرارت)، سرما(برودت)، رطوبت، فشار، نور، سروصدا، ارتعاشات و ضربه‌ها و تشعشعات بايد گفت كه اگر اين عوامل از حدود لازم و قابل تحمل بالاتر و زيادتر بوده و يا در بعضي از مواقع در صورتي كه از حدود توصيه‌شده در استانداردها كمتر يا پائين‌تر باشند ايجاد عوارض و يا مسائل خاصي را خواهند نمودو لازم است كه در هر مورد به رفع نقيصه اقدام شود(20).

بطوركلي در محيطكار تأمين سلامت توليدكنندگان و بالارفتن سطح توليد مورد نظر كارشناسان و صاحبان منافع و ضامن بازدهي اقتصادي بيشتر است و در اين راه وجود هواي كافي، تأمين نور مناسب و حرارت لازم در درجه اول اهميت بويژه در صنعت طيور خواهد بود.

مواد محرك و التهاب‌آوري همچون گاز آمونياك، تركيبات خفه‌كننده‌اي مثل مونوكسيدكربن ناشي از سوخت ناقص گازوئيل ذرات معلق مثل گردوغبار و مواد شيميايي خورنده وسوزاننده مثل ضدعفوني‌كننده‌هاي قوي متداولترين عوامل شيميايي بيماريزا براي پرندگان در سالنهاي پروش هستند. اختلالات تغذيه‌اي را نيز مي‌توان جز اين دسته طبقه‌بندي نمود.عوامل زيست‌شناختي به تمام اشكل حيات از تركيبات (مانند پروتئين‌ها) و ويروسها، باكتريها و قارچها و تك‌ياخته‌ايها تا كرمهاي انگلي چند سانتي‌متري اشاره مي‌كند علاوه بر اين دستجات گوناگوني از بندپايان وجود دارند كه انگل خارجي هستند و مي‌توانند از يك صدمه كوچك به پوست تا يك كم‌خوني كشنده را ايجاد نمايند. اين عوامل از دو جهت حائز اهميت و بررسي هستند. نخست به دليل زيانهاي اقتصادي و فرواني كه با مرگ‌ومير طيور و يا كاهش شديد و بازدهي توليد برجاي مي‌گذارند و در نهايت بخاطر تأثيري كه بر سلامت عمومي جامعه دارند؛ مهم و مورد توجه هستند. هرچند كه احتمال انتقال بيماري ازماكيان كمتر از ساير حيوانات پرورشي و از ميان بيماريهاي مشترك ثبت شده‌اند نيز مواردي چون آلودگي با جرب يا قارچ و يا سب بسيار نادر هستند و فقط مواردي چون آلودگي محصولات نهايي با باكتريهاي كامپيلوباكترر، سالمونلا، اشرشياكولاويرسينا اهميت دارند، بازهم اين مسئله بعنوان يك خطر جدي مطرح مي‌شود. ضرورت مهار برخي از عوامل زيست‌شناختي چون ويروس آنفولانزاي طيور در آن هنگامر مشخص‌تر مي‌شود كه احتمال انتقال ويروس را به انسان‌ها و حتي از فردي به فرد ديگر مدنظر قرار گيرد. بويژه با توجه به اين شيوع اخير سويه فوق‌ حاد H₇N₃ در كشور پاكستان و حضور تيپ N₂ وH در مرغداريهاي صنعتي ايران و در چرخش‌بودن دو تحت تيپ مذكور در منطقه و امكان انتقال سويه‌هاي ديگر از شرق دور و چين و روسيه به ايران كه بوسيله پرندگان مهاجر امكان‌پذير است و احتمال بازآرائي ژنتيكي و ويروسهاي بومي؛ توجه به پايش[5] عوامل زيست شناختي بيماريزا همچون اين نمونه بسيار لازم و حياتي است.

تاكنون به نظر مي‌رسد كه تمامي بيماريهاي طيور بوسيله عوامل فيزيكي، شيميايي و زيست‌شناختي(عفوني) ايجاد مي‌شوند. ولي امروزه اين پيش‌فرض ك در بيماريهايي چون همنوع‌خواري[6] علاوه بر اختلالات تغذيه‌اي، ارثي و مديريتي؛ فشارهاي رواني هم تأثير به سزايي دارند، مورد بحث و بررسي قرار گرفته‌است. اين عقيده عمومي پذيرفته شده كه فشارهاي رواني[7] چون حضور افراد ناشناخته در محيط زندگي و با حمل‌ونقل و تزريقات به فعال‌شدن باكتريهاي فرصت‌طلب كمك مي‌كند نيز همچنان مورد مطالعه است. اين نگاه جديد به تأثير عوامل روانشناختي تا آنجا پيش رفته است كه طرح خارج‌سازي مرغان تخم‌گذار قفس، نه تنها از سوي سازمانهاي حمايت از حقوق حيوانات بلكه از سوي برخي پرورش‌دهندگان بعنوان راهي براي افزايش مقاومت در برابر عوامل آسيب‌رسان و بازدهي توليد، ارائه شده‌است.

(طبق گزارشات انجمن پژوهشهاي مغزي[8] ) هزينه‌هاي مستقيم اختلالات مغزي (بيماريهاي رواني، بيماريهاي عصبي، سوء مصرف الكل و سوء مصرف مواد مخدر) در امريكا ساليانه بيش از 400 ميليارد دلار است و هزينه‌هاي تنها يك اختلال يعني زوال عقل( كه عمده‌ترين نمونه آن بيماري آلزايمر است) بيش از مجموع هزينه‌هايي است كه سرطان و بيماريهاي عروق كرونرقلب بر اين دولت تحميل مي‌كند. هزينه‌هاي مستقيم ارائه‌شده در حدود كل هزينه‌هاي مراقبتهاي بهداشتي در سال 1991 در ايالات متحده مي‌باشد تخمين زده شده‌است كه هزينه‌هاي غيرمستقيم( آسيب به نيروي كار فعال و توليد ناخالص ملي) بيش ا هزينه‌ها ي مستقيم است با اين حال در اين كشور بازاي هر 100 دلار كه براي مراقبت از مبتلايان به بيماري آلزايمر صرف شده، تنها 50 تست صرف پژوهش و تحقيقات شده‌است. بسياري از اختلالات رواني شناخته‌شده با تغييرات شديد و ناهمآهنگ وضعيت زندگي و شهرنشيني و زندگي صنعتي ارتباط معني‌داري دارند. به همين دلايل فرص كه تغييرات اساسي در شيوه زندگي حيوانات پرورشي در توليد فشارهاي عصبي و تهديد سلامتي آنها كه امروزه برخلاف عادات طبيعي صدها ساله بطور بسيار متراكم نگهداري مي‌شوند؛ مؤثر هستند اهميت قابل توجهي يافته‌است ولي هيچگونه تحقيقات مستقل قابل اعتمادي در زمينه خسارات احتمالي اينگونه فشارها برروي كاركرد اقتصادي، مزارع پرورشي دردست نيست.

بطوركلي بيماري در نتيجه برهم‌خوردن هم‌ايستايي[9] دروني بدن ايجاد مي‌شود. اصطلاح هم‌ايستايي توسط فيزيولوژيست‌ها بمعناي ثابت نگهداشتن مشخصات طبيعي محيط داخلي بدن بكار مي‌رود. اساساً هر موجود زنده‌اي ساختار منسجم و سازمان‌يافته‌اي شامل ميلياردها سلول است كه تلاش مي‌كنند با همآهنگي يكديگر اين ثبات و پايداري را برقرار سازند تا با حفظ حالت طبيعي محيط داخلي بدن كليه سلولها به زندگي و عملكرد مناسب خود ادامه دهند. اين رابطة متقابل يك خودكاري مداوم براي بدن فراهم مي‌كند تا در برابر نيروهاي محيطي مخالف ايستادگي كند و زماني كه يك يا چند سيستم عملي توانائيشان را براي ايفاي سهم خود در اين خودكاري از دست بدهند، تمامي سلولهاي بدن تحت تأثير قرار مي‌گيرند و اين اختلال عمل منجر به بروز بيماري خواهد شد و در صورتيكه اختلال عمل فوق‌العاده شديد باشد منجر به مرگ مي‌شود. در صورتيكه حاصل‌جمع برآيند نيروهاي سازنده دورني با نيروهاي بازدارنده و يا مخرب دروني به دليل ناتواني يا ضعف اين عوامل، قدرت مقاومت بالاي بدن در برابر آنها و يا تأثير عوامل محيطي ديگر به نفع نيروهاي پيشبرنده داخلي باشد امنيت جاني و سلامت جسمي برقرار خواهد مان و بيماري بروز نخواهد كرد.

در اوائل قرن حاضر تئولابد اسميت وديگر همه‌گير شناسان[10] آن زمان اين تفكر را كه عوامل بيماريزا علت بيماريها باشند كنار گذاشتند و اذهان را متوجه چند عاملي‌بودن بيماريها ساختنند. اين مطالععات منجر به رشد اين تفكر شد كه وضعيت بدن ومشخصات آن و همچنين محيط و عامل بيماريزا همگي با تأثيرات متقابل باعث بروز بيماري شده و امكان دوام و بقاي آن را نيز معين مي‌سازند در اين ميان آسيب‌شناسي، عوامل نگهدارنده سلامت بدن، در شناسايي و ارائه راهكارهاي مناسب جهت مقابله با عوامل بيماريزا كمك خواند نمود و تصوير روشنتري از روابطي كه در تكوين بيماري وجود دارد را عرضه خواهد كرد و شناسايي درصد وقوع هريك از بيماريهايي كه بوسيله عوامل فيزيكي، شيميايي، عصبي و عفوني روي مي‌دهند نيز به طرح‌ريزي و معرفي برنامه‌هايي براي كاستن از اين خطرات جهت خواهد داد. شكي نيست كه پيشرفت همه‌جانبه يك جامعه بستگي تام به سلامت جامعه و افراد آن دارد بعبارت ديگر هرچقدر افراد يك جامعه كه نيروي فعال و سرمايه واقعي آن را تشكيل مي‌دهند سالم‌تر و شاداب‌تر باشند پيشرفت اقتصادي- اجتماعي و فرهنگي سريعتر حاصل خواهد شد. يكي از عوامل بسيار مهم در راستاي پايه‌ريزي يك جامعه سالم برقراري امنيت غذايي و بويژه تأمين نيازهاي پروتئيني و انرژي لازم جهت انجام فعاليتهاي روزانه است. مقدار پروتئيني كه روزانه توسط هر فرد در كشورهاي صنعتي مصرف مي‌گردد در حدود 65 گرم مي‌باشد درحاليكه اين رقم در كشورهاي درحال توسعه تنها به 15 گرم مي‌رسد و با توجه به اينكه امروزه جمعيت جهان، از فقر پروتئيني و تغذيه ناكافي رنج مي‌برد، اين امر لطمات جبران‌ناپذيري بر سلامت منابع انساني وارد ساخته‌است. اين مسئله سبب شده‌است تا عرضه هرچه بيشتر و بهتر منابع پروتئيني سالم و با كيفيت و ارزاني مانند فرآورده‌هاي طيور به يكي از نيازهاي اصلي جوامع روبه رشد تبديل شود. بالطبع تلاش براي افزايش سرانه مصرف فرآورده‌هاي طيور، نيارمند بهره‌گيري از برنامه‌هاي همآهنگ مديريتي، آخرين يافته‌هاي علمي و افراد توانمند و با تجربه است. با طبقه‌بندي و شناسايي عوامل بيماريزا از نظر ميزان برخداد آنها در گله و تخمين و محاسبه ضررهاي اقتصادي ناشي از آنها برنامه‌ريزي براي مهارشان ساده‌تر خواهد شد.

در اين برنامه‌ريزيها بايد توجه نمود كه عوامل عصبي بيماريزا در طيور هنوز بدرستي شناخته نشده‌اند. آسيب‌هاي فيزيكي ناشي از ضربه، تشعشعات، فشار و سوختگي‌ها اهميت چنداني ندارند، مشكلات ناشي از عدم رعايت كامل استانداردهاي توصيه‌شده براي گرما، برودت رطوبت، تلفات بالايي ايجاد نمي‌كنند و ضررهاي ناشي از تفاوت در مقادير موجود با مقادير قانوني بطور دقيق قابل محاسبه نيستند و كمبودهاي تغذيه‌اي و مسموميت‌هاي شيميايي بندرت روي مي‌‌دهند و از همه مهمتر اينكه هيچيك از موارد يادشده مسري نخواهد بود. پس موجودات ريزبيني كه در تمامي بخش‌هاي پرورشي و در همه جا يافت مي‌شوند، گزينه اصلي خطرساز هستند.

در نظر اكثر مردم هنوز كلمه بيماري يك بيماري عفوني را تداعي ميكند زيرا از زماني كه بيماريهاي عفوني مثل جذام در متن كتاب مقدس بيان شدند، بقرط در 24 قرن پيش، در مورد كزاز و نشانه‌هاي آن گزارش بسيار ارزشمندي تهيه كرد شيستوزومهاي انگلي در نقاشي‌هاي مصر باستان نشان داده‌شدند و تقريباً 100 ميليون نفر در قرن ششم ميلادي در اثر طاعون تلف گرديدند تا امروز كه بيماري ايدز 43 ميليون نفر را در پنج قاره جهان آلوده كرده‌‌است، موجودات زنده بيمايزا، كابوسي هولناك براي بشريت بوده‌اند. علاوه براين تعداد قابل توجهي از عوامل عفوني جديد هر ساله كشف و معرفي مي‌شوند و اين ترس قديمي را كه بيماريهاي عفوني ممكن است همچنان بتوانند همه‌گيريهاي جهاني ايجاد نمايند. تشديد كنند. بعضي از اين عوامل عفوني جديد عبارتند از: ويروس ابولا، هاتياويروس، ويروس سارس و باكتري گوشتخوار (14) عامل ايجادكننده نوعي شوك سمي كه همگي آنها سبب مرگ‌ومير صدها تن در قرن حاضر شده‌اند.

در صنعت طيور نيز صدمات حاصله از بيماريهايي كه بوسيله موجودات زنده بيماريزا ايجاد مي‌شوند سابقه تاريخي دارد همه‌گيريهاي نيوكاسل و آنفولانزا كه در برخي از ايالت‌هاي امريكا در خلال دهه 1970 رخ داد، باعث مرگ‌ومير بسيار شديد و وارد آمدن ميليونها دلار خسارت گرديد. در سالهاي 84-1983 يكسري همه‌گيريهاي آنفولانزا درشمالغربي آمريكا بوقوع پيوست و همه را غافلگير كرد و باعث گرديد تا 17 ميليون قطعه پرنده مصدوم شوند. در حال حاضر نيز همه‌گيريهاي بيماري آنفولانزا با تلفات افت توليد خسارات اقتصادي شديدي همراه است.

بطور خلاصه بايد گفت كه عدم رعايت ضوابط و استانداردهاي بهداشتي در واحدها، عدم اجراي كامل قوانين نظام دامپزشكي در مراكز كشتارگاهي و عمل‌آوري طيور، فقدان برنامه‌هاي جامع و علمي در توليد انتقال و تحويل خوراك عدم برخورد مناسب با ضايعات و تلفات و سهل‌انگاري در برخورد با بيماريهاي داخل سالن در بسياري از واحدها و موارد متعدد ديگر باعث شده‌است تا زمينه براي بقاء و تكثير اغلب موجودات بيماريزا و واگير طيور فراهم آيد و بيماريهاي ميكروبي را به مهمترين و اصلي‌ترين و متداولترين بيماري طيور تبديل نمايد. موجودات ريزبيني كه كلاً آنها را ميكروب مي‌ناميم و عامل ايجاد بيماريهاي عفوني هستند تقريباً در همه‌جا هستند. آنها در موادغذايي، آب، خاك، ظروف و ابزار مختلف جاي گرفته‌اند اين نكته را بايد همواره در نظر داشت كه عوامل بيماريزاي ميكروبي هيچ حدومرزي را نمي‌شناسند و حتي ممكن است نظارت بر ورود و خروج كالا از مرزها نيز نسبت به عبور بيماريهاي مصونيتي ايجاد نكنند. با توجه به اين نكته كه ساختار اداري ناكارآمد همراه با احتمال افزايش بحرانهاي منطقه‌اي آلودگي‌هاي زيست‌محيطي، كاهش ذخاير آب آشاميدني و كاهش رشد اقتصادي و محدوديت‌هاي مالي كشورها و تكرار حوادث غيرمترقبه‌اي مانند سيل يا طوفانهاي حاره‌اي امكان گسترش بيماريهاي ميكروبي طيور همچون آنفولانزا را بيشتر كرده‌اند، ارائه يك برنامه جامع براي مهار اينگونه بيماريهاي عفوني گام اصلي براي كاستن از خسارات فراوان همه‌گيريها است. راهكارهاي ارائه‌شده از سوي سازمان بهداشت جهاني براي مهار بيماريهاي عفوني در دام و طيور شامل موارد زير است:

1- برنامه‌هاي كشتار [11]

2- برنامه‌هاي قرنطينه[12]

3- برنامه‌هاي مايه‌كوبي [13]

4- برنامه‌هاي دارودرماني[14]

5- برنامه‌هاي امنيت زيستي[15]

هر يك از برنامه‌هاي فوق ممكن است به تنهايي و يا همراه با برنامه‌هاي ديگر بكاربرده شوند. بعنوان مثال در زماني كه بيماريهاي مشترك بين انسان و حيوان گرازش شده؛ ممكن است پيشنهاد گردد كه ابتدا تمامي دام‌ها و طيور بيمار و نيز مشكوك و در صورت نياز حتي همه آنها كه در مركز محيط آلوده قرار گرفته‌اند كشتار شوند و آن محل تا شعاع مشخص قرنطينه شوند تمامي مزارع پرورشي كه در خارج از اين ميحط در همسايگي آن قرار دارند، مايه‌كوبي شوند؛ تمامي افرادي كه با آن حيوانات آلوده در تماس بوده‌اند دارو مصرف نمايند و براي تمامي فضاها و اشيايي كه در تماس با حيوانات آلوده‌ بوده‌اند برنامه‌هاي امنيت زيستي اجرا شود. دانستن اين نكته الزامي است كه هدف از مديريت بيماريهاي عفوني بايد جلوگيري از عفونت باشد و نه اينكه صرفاً براي كاهش ضايعات ناشي از بيماري متمركز شود. درمان پيشگيرانه با داروهاي ضدميكروبي در بعضي شرايط كاربرد دارد اما استفاده مداوم از آنها بعلت ايجاد سويه‌هاي مقاوم در آينده با مشكل مواجه خواهد شد. واكسن‌ها نيز كه با افزايش مقاومت در مقابل بيماريهاي عفوني به پيشگيري از آنها كمك مي‌نمايند به ندرت باعث مصونيت مطلق در برابر عفونت مي‌شوند و براي تمام بيماريهاي عفوني نيز در دسترس نمي‌باشند. محدوديت اطمينان به داروهاي ضدميكروبي و واكسن‌ها در مهار بيماريهاي عفوني، بايد به كمك اقداماتي در جهت نظارت برتماس با عوامل بيماريزا جبران شوند.

جداسازي و تفكيك اكيد با قرنطينه طيور و سالنهاي مبتلا به بيماريهاي واگير كه يكي از راههاي اصلي جلوگيري از انتشار بيماريهاي مسري است؛ احتمالاً به دليل هزينه‌هاي اقتصادي و يا عدم شناسايي دقيق تمامي پرندگان آلوده هميشه امكان‌پذير نخواهد بود. كشتار تمامي طيور آلوده و مشكوك نيز در هنگام بروز بيماريهاي مختص طيور در بسياري از موارد ضروري نيست و ممكن است توجيه اقتصادي نداشته باشد. با درنظرگرفتن همه مطالب ذكرشده و اهميت كنترل مؤثر بيماريهاي عفوتي در سودآوري بخشهاي مختلف صنعت دامپروري از جمله صنعت طيور، استفاده بجا و مناسب از هر يك از برنامه‌هاي كشتار دسته‌جمعي، قرنطينه، واكسيناسيون، دارودرماني و امنيت

زيستي در برآوردسازي خواسته‌ها و رسيدن به اهداف نهايي كمك بزرگي خواهد نمود.

در صنعت شديداً رقابتي طيور رسيدن به پايداري و پويايي موفقيت و سودآوري مستلزم آن است كه انتشار عفونت محدود و يا كم‌اثر شود و به همين دليل در كنار درمان و واكسيناسيون هزينه‌هاي بالايي را طلب مي‌كنند امنيت زيستي تعريف و مورد توجه واقع شده‌است.

امنيت زيستي عبارت خواهد بود از تنظيم و اجراي برنامه‌هاي بهداشتي كه بمنظور حفاظت از سلامت جانداران، محيط زيست و انسانها و صنايع دربرابر آفات و عوامل بيماريزا كه اين حفاظت از طريق جلوگيري از ورود آفات و بيماريهاي جديد به سالنهاي پرورش، ريشه‌كني يا كنترل بيماريهاي موجود صورت مي‌پذيرد. امروزه در صنعت پرورش طيور جهان، كنترل سيستم‌هاي زيستي (موجودات زنده خطر‌ساز) در تماس با گله‌هاي طيور در كانون توجه قرار دارد و لزوم طراحي و پايبندي به اجراي آن در تمام سمينارهاي معتبر جهاني مورد تأكيد است. اصطلاح جديد امنيت زيستي، متشكل از دو جزء زيست[16] و امنيت[17] است و بمنظور آن برقراري يك فضاي امن است كه عوامل زيستي( شامل موجودات زنده بيماريزا و سموم وابسته به آنها) قادر به آسيب‌رساندن به ساختارهاي مورد نظر ما نباشند. يك برنامه امنيت زيستي فشرده شرايطي را فراهم مي‌آورد تا عامل بيماري وارد نشود و يا در صورت حضور عوامل بيماريزا در محيط مزرعه موجب حذف و يا به حداقل‌رساندن آنها به يك سطح نسبتاً و يا كاملاً بي‌خطر گردد و بطوركلي تماس‌هاي خطرساز طيور با عوامل زنده بيماريزا قطع شود.

مفهوم امنيت زيست كه يك كلمه معادل« آگاه‌بودن و مراقبت‌كردن» است كه برپايه آگاه‌بودن از چگونگي ارتباطات عوامل زنده بيماريزا با محيط و ميزبان و مراقبت‌كردن گله در برابر اين موارد مشكل‌ساز استوار است.تمركز برنامه‌‌هاي امنيت زيستي برخلاف داروها و واكسن‌ها كه در داخل بدن فعاليت خود را انجام

[1]- آركارديا (arcardia)ناحيه‌اي كوهستاني در يونان است.

[2]- Etiologic

[3]- Biologic

[4]- Psychdogic

[5]- Control

[6]- Cunibalism

[7]- Psychological

[8]- National Fundaiton for Barn Research - USA

[9]- homostasis

[10]- Epidmiologists

[11]- Slaughtering programs

[12]- Quaruntine programs

[13]- Vaccination program

[14]- Medication programs

[15]- Biosccurity programs

[16]- Bio

[17]- Secunty

...................

 

شامل ورد 100صفحه ای