تحقیق دانشجویی

 

عنوان

صفحه

 

فصل اول....................................................................................

مقدمه..........................................................................................

بيان مسئله ...................................................................................

اهداف تحقيق................................................................................

هدف كلي ....................................................................................

هدف خاص..................................................................................

اهميت و ضرورت تحقيق................................................................

فرض ها يا سؤالهاي ويژه تحقيق.......................................................

تعريف عمليات واژه ها يا اصطلاحات...............................................

فصل دوم.....................................................................................

مقدمه..........................................................................................

بخش اول: ادبيات تحقيق..................................................................

اوقات فراعت از ديدگاه دانشمندان.....................................................

تحولات تاريخي مربوط به نحوه گذران اوقات فراغت در ايران................

اوقات فراغت بعد از اسلام..............................................................

اوقات فراغت از ديدگاه اسلام...........................................................

خصايص و ويژگيهاي فراغت..........................................................

اوقات و فراغت و بهداشت رواني......................................................

فراغت و خلاقيت..........................................................................

فراغت و توسعه مهارتهاي شناختي....................................................

اوقات فراغت و تقويت مهارتهاي حسي- حركتي و فعاليتهاي ورزشي........

جهت نگرش.................................................................................

اوقات فراغت و اصلاح رفتار و تعالي شخصيت..................................

اوقات فراغت و آسيب پذيريهاي اجتماعي ...........................................

بخش دوم: پيشينه تحقيق..................................................................

فرضيه هاي عنوان شده در اين تحقيق .......................................................

فصل سوم....................................................................................

مقدمه .........................................................................................

جامعه آماري................................................................................

چگونگي گزينش نمونه ها................................................................

ابزار گردآوري اطلاعات................................................................

چگونگي اجرا...............................................................................

روش تحقيق.................................................................................

آزمونهاي آماري............................................................................

فصل چهارم.................................................................................

يافته ها و تجزيه و تحليل آن.............................................................

نتايج آزمودنهاي مجذورخي X².........................................................

بحث و نتيجه گيري .......................................................................

فصل پنجم ...................................................................................

خلاصه تحقيق..............................................................................

فرض ها و سئوالات تحقيق..............................................................

محدوديتهاي تحقيق.........................................................................

محدوديتهاي دراختيار محقق.............................................................

محدوديتهاي خارج از اختيار محقق....................................................

پيشنهاد ها....................................................................................

فهرست منابع................................................................................

پيوستها .......................................................................................

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

 

 

 

مقدمه:

يكي از مسائلي كه پيوسته مورد نظر صاحب نظران علوم تربيتي و دست اندركاران تعليم و تربيت قرار گرفته مسئله اوقات فراغت است. تخصص در گستره حيات بيانگر مطلب است كه در زندگي پر از فراز و نشيب انسان لحظه ها و اوقاتي وجود دارد كه از اهميت و حساسيت فوق العاده اي برخوردار است. اوقاتي كه بستر مطلوبي است براي جريان نيكوي رشد شخصيت و اعتلاي وجود و يا زمينه همواري است براي بروز اختلاف رفتاري، انحراف اخلاقي و بزهكاري اجتماعي، بدون ترديد زماني كه از اوقات فراغت بحث به ميان مي آيد، سخن از ارزشمندي اين اوقات است هنگامه بسيار حساس و پرمعنا، اوراقي سرنوشت ساز در كتاب زندگي كه نيازمند اراده هاي استوار و انديشه هاي خلاق است.[1]

شعار ( وقت طلاست) و (شيطان براي دستهاي بيكار كاربد مي يابد) همواره در اغلب جوامع مطرح بوده و تفكر و تدبير درباره اوقات فراغت و توجه به نحوه گذراندن اين اوقات در كشورهاي صنعتي بيش از ديگر كشورها رواج يافته است. حتي اغلب جامعه شناسان و اقتصاد دانان ( دماز، اندرسون، اوژه) بر اين باورند كه تحول جوامع انساني به سوي تمدن فراغت در حركت است.[2]

اوقات فراغت جوانان به مشابه شمشيري دولبه است اگر از آن به طور اصولي استفاده شود نه تنها راهگشا است بلكه زندگاني با برنامه، منسجم و هدفدار پيش روي انسان قرار ميدهد. اگر خدا ناكرده اين اوقات گرانبها و سالم و با برنامه هاي مقبول سپري نشود، زمينه هاي گرايش به فساد و تباهي و انحطاط جوانان را فراهم مي آورد. فساد تباهي تنها مفهومي از ناهنجاري اجتماعي نيست، بلكه مصدتعي از به هدر دادن منابع و انرژي انساني و مالي و مادي است. جواني كه در ابتداي جواني به بيراهه مي رود. نه تنها جواني و انرژي جسمي و روحي خود را به هدر مي دهد و خود را به هلاكت ، بدبختي، و فقر و ممكن است مي اندازد، بلكه از ابعاد نيز در تخريب منابع اجتماعي نقش دارد، كه يكي از آنها را مي توان ايفاي نقش مخرب به مثابه الگويي قابل تقليد براي عمده ديگري از جوانان دانست. البته اين بعد از كاركرد افراد ناهنجار، بحراني ترين و مصيبت سازترين نقش او در اجتماع است.[3]

لذا مي توان نحوه گذراند اوقات را جزو ريشه هاي فقر و استمرار آن يا تعالي افراد تلقي كرد. واقعيت امر در فرهنگ ما نيز چنين است، مردم ما با افرادي كه وقت خود را تقسيم كرده اند و مدام به كاري و فعاليتي مشغول هستند را بيشتر قبول دارند تا افرادي را كه لحظاتي از عمر خود را به سستي، كاهلي و بيكاري مي گذرانند لذا بين اوقات فراغت و رشد اجتماعي و فردي ارتباط مستقيم وجود دارد و هر چقدر اوقات فراغت آدمي اصولي، منطقي و با برنامه باشد، مي توان اميدوار بود كه رشد اجتماعي، خلاقيت و ابتكار فردي او بالاتر خواهد بود و هر چقدر اوقات فراغت آدمي به بطالت بگذرد مي توان مشاهده كرد كه ارزش و اعتبار اجتماعي او كاسته مي شود.

اوقات فراغت پديده اي است كه براي هر فردي لازم و ضروري است. اگر انسانها تمام وقت خود را به كار طاقت فرسا اشتغال داشته باشند، بايد يقين داشت كه از قدرت تفكر، خلاقيت و نوآوري آنها به تدريج كاسته خواهد شد و به موجوداتي همچون پيچ و مهره تبديل خواهد شد. ولي اگر در بين كار فراغتي باشد كه انسان بتواند مقايسه اي بين خود و كارش و با نقش كه دارد و ارزش خود واندش وظيفه اي را كه ايفا مي كند، بپردازد خود را در مسيري قرار مي دهد كه لياقتش را دارد و زندگي اش هدفدار و با برنامه شود و موقعيت را در آغوش مي كشد.

دكتر كارل مي گويد: خواستهاي وحشيانه شهوات ممكن است جلب نوعي اهميت نمايد ولي هيچ چيز غير منطقي تر از آن زندگي نيست. اگر زندگي منحصر به رقصيدن و به دور شهر با اتومبيل چرخيدن و سينما رفتن و رايوشنيدن باشد چه فايده اي دارد. تفريح بدون آنكه متضمن نفعي باشد فرصتهايي را كه كارگران بر اثر تكامل ماشينها و خسن تهيه محصول به دست آورده اند بحث بر باد مي دهند. زحمات مصروفه، حداقل چهار ساعت در روز به طول زندگي افزوده است يعني اوقات گرانبهايي كه اگر كسي آنرا علاقه مند مصرف كند مي تواند تعليم بگيرد، جسم و جانش را نيرومند كند، آسيب شخصيت نمايد و وظيفه انسانيت خود را انجام دهد.[4]

در موقع تفريح و سرگرمي زندگي زنگ ذوق و ابتكار به خود مي گيرد و لطف و فضاي مخصوصي پيدا مي كند، روح سبكبال و پر نشاطي مي شود، عواطف و احساسات شكوفا مي گردد و آدمي در خود احساس آزادگي مي كند در اين مورد حضرت علي (ع) مي فرمايد، فرح و شادماني باعث بهجت و انبساط روح و مايه و جد و نشاط است وهمچنين فرموده اند: هر يك از اعضاي بدن به استراحت نياز دارد.[5]

مطالب قابل توجه ديگر اين است كه وضعيت اجتماعي بر روي ايام فراغت جوانان تأثير گذاشته و خود نيز از آن متأثر است. در اين راستا با توجه به رقمي متجاوز از 20 ميليون نوجوان و جوان در كشور ما كه اكثريت قريب به اتفاق آنها طيف دانشجويي كشور ما را تشكيل مي دهند، تدبير و سياستگذاري اوقات فراغت آنها با عنايت به اهداف تربيتي، اجتماعي ضرورت پيدا مي كند كه در اين باره بخش مهمي از اين مسئوليت خطير به عهده سازمانهايي آموزش پرورش و بخش ديگر آن به عهده سازمانهايي نظير سازمان تربيت بدني، كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، صدا و سيما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان تبليغات اسلامي و غيره مي باشد.[6]

همانطوريكه كاروتوليد نيازمند برنامه عملي و تخصصي است و زير بنايي هر برنامه عملي تحقيقات انجام شده و اطلاعات قبلي است براي برنامه ريزي ( اوقات فراغت نيز بايد تحقيقات لازم انجام پذير- جمع آوري نظريات و استفاده كردن از تجربيات ديگران و لذا تحقيق حاضر سعي دارد ضمن آگاهي از نظرات و نگرش دانش آموزان در مورد گذراندن اوقات فراغت آنان، موانع و مشكلاتي را كه در اين زمينه وجود دارد مشخص نمايد و راه حلها و پيشنهادات لازم را در نظر گرفتن امكانات ارائه دهد تا با استفاده از نتايج اين تحقيق به توان دربهبود برنامه ريزي جهت اوقات فراغت دانش آموزان چاره انديشيد و در نهايت به اين نتيجه برسيم كه در بحث از اوقات فراغت پر كردن صرف آن مد نظر اينست، بلكه غني كردن آن امر بسيار مهمي است. با توجه به اينكه تحقيقات روان شناسي نقش موثر نحوه گذراندن اوقات فراغت را در رشد شخصيت نشان داده اند.

بيان مسئله :

دوره نوجواني يكي از مراحل حساس و پر اهميت رشد جسمي و شخصيتي افراد به حساب مي آيد. نوجوان امروز اوقات فراغت فراواني دارند، وسايل سرگرمي بيشتري مي تواند، داشته باشند. ليكن به ارزشهاي اجتماعي و اخلاقي آنها نمي توان اطمينان كرد چنانكه توجه دقيق به فعاليتهاي تفريحي در عصر حاضر و تقريباً در تمام كشور هاي جهان به خصوص كشورهاي به اصطلاح پيشرفته اين حقيقت تلخ را ثابت مي كند كه بعضي از اين فعاليتها بسيار نامعقول و مضرند و شركت نوجوانان در آنها به زندگي سالم ايشان لطمه مي زند.[7]

بنابراين با در نظر گرفتن حساسيت، اهميت و نقش حياتي اوقات فراغت ضروري است با تهيه و تنظيم برنامه هاي آموزشي از طريق همكاري مشترك اولياء و مربيان و اتخاذ روشهاي مناسب ضمن جلب توجه دانش آموزان و ايجاد نگرش مثبت در آنها نسبت به ارزش و اثرات مثبت اوقات فراغت و برانگيختن رغبت و انگيزه در حسن بهره وري و بارور سازي اين فرصتها در زمنيه پيشگيري از هر گونه آسيب پذيرها در ايام فراغت تدابير لازم را پيش بيني كرد. براين اساس، اين تحقيق در پي آن است كه رابطه شناخت علمي و دقيق بين نحوه گذراندن اوقات فراغت و انحرافات اجتماعي دختران سنين 20 - 15 سال منطقه 5 تهران مي باشد.

اهداف تحقيق:

هدف كلي :

هدف كلي از تحقيق، يافتن راه حل ها و راهكارهاي مناسب و صحيح براي بهسازي نحوه گذارندن اوقات فراغت نوجوانان و دانش آموزان و دانشجويان و يافتن راههاي درست و مشخص براي ايجاد و يا بازسازي لازم جهت استفاده مطلوب همه نوجوانان و جوانان فراغت خود با تأكيد بر نكات تربيتي و شناخت هر چه بهتر آن مي باشد.

هدف خاص:

1- پي بردن به چگونگي تأثير و امكانات موجود در جامعه و مدارس و دانشگاهها بر نحوه گذران اوقات فراغت نوجوانان و جوانان

2- آشنايي با نوع فعاليتهاي دانش آموزان و دانشجويان در اوقات فراغت

3- كشف ذوق و علاقه و ميزان توانائيهاي دانش آموزان و دانشجويان در زمينه هاي مختلف گذران اوقات فراغت

4- شناسايي امكانات موجود و دست يافتن به راههايي جهت استفاده از امكانات موجود و دست يافتن به نتيجه مناسب و در نتيجه برنامه ريزي و تجهيز براي ارتقاء كيفي و بهره مندي از وسايل و لوازم موجود

5- آشنايي با مشكلات گذاران اوقات فراغت

6- يافتن راه حلهاي علمي و مؤثر براي پر كردن صحيح اوقات فراعت دانش آموزان و دانشجويان

اهميت و ضرورت تحقيق:

امروزه از جمله كشورها مشكلات مربوط به جوانان است و اين مشكل پابه پاي گذشت زمان هويدا شده است و آنچه در اين بخش از مشكلات جوانان با عنوان مشكل گذران اوقات فراغت آورده مي شود جزء كوچكي از آن است.

جوانان نيروي حياتي عظيمي را تشكيل مي دهند و اين نيرو بايد به طريق طبيعي مصرف گردد وقتي كه جوان نتواند قدرت و توان خود را به طريق صحيح در راه ساختن شخصيت خويش استفاده كند، ناگزير به راه انحراف مي افتد- قشر عظيمي از نوجوانان و جوانان ميهن اسلامي ما متأثر ازفضاي سازنده انقلاب اسلامي و مايه هاي فرهنگي و اقتصادي آن در مسير مستقيم گام بر مي دارند ولي متأثر از عواملي كه موجي از غربزدگي و گرايش به ابتذال كه توسط عوامل استكبار جهاني از سالها پيش در جامعه شيوع پيدا كرده كه طبيعتاً اين موج دامنگير گروهي از نسل جوان آسيب پذيرنده مي شوند.[8]

براي حل اين مشكل بايد در امور پرورشي باديد وسيع تر و توان بيشتري سرمايه گذاري كند و با طراحي برنامه هاي سالم و ايجاد فضاهاي ورزشي و كانونهاي پرورشي جامعه زمينه سالم گذران اوقات فراغت نسل جوانان را فراهم كرد. در اين موارد تربيت نيروي انساني ماهر از اهميت خاص برخوردار است و بايد مراكز آموزش و دانشگاهها، مربيان ورزيده اي براي هدايت فعاليتهاي پرورشي جوانان تربيت كنند. بين نهادها ي فرهنگي و تربيتي هماهنگي و انسجام وجود داشته باشد، چون شخصيت متأثر از عوامل محيط شكل مي گيرد و لذا بايد درسالم سازي محيط نسل جوان كوشش كرد.

جوانان و چار يك سردرگمي هستند و اين سردرگمي باعث بوجود آمدن مشكلات و مسايلي بسيار زيادي شده است. اگر احياناً جوانان براي سپري كردن اوقاتشان برنامه اي داشته باشند گيج و سردرگم نمي شوند. در كتابهاي روانشناسي وقتي به علل انحرافات جوانان اشاره مي شود به خصوص در مسايل جنسي، علت بيكاري و بي برنامه گي ذكر مي شود. بنابراين به خودش روي مي آورد و از عوارض آن تنها به خود روي آوردن نيست بلكه مشكلات عديده اي از آن منشعب مي گردد.

با توجه به نكات فوق اوقات فراغت وسيله موثري براي جلوگيري از كجرويها و انحرافات اجتماعي و پرورشي قواي فكري و اخلاقي آنان مي باشد و نداشتن برنامه مناسب براي گذراندن اوقات فراغت يكي از عوامل زمينه ساز معضلاتي ازقبيل: فرار از خانه، اعتياد، گرايش به برنامه هاي مبتذل ويدئويي، خودكشي و .... بحساب مي آيد.

فرض ها يا سئوالهاي ويژه تحقيق:

1- آيا دانش آموزان و دانشجويان براي گذراندن اوقات فراغت به طور يكسان از امكانات و تسهيلات استفاده مي كنند؟

2- آيا نامناسب بودن امكانات مورد نياز از نقطه نظر كمي و كيفي به طور يكسان تأثيرات نامطلوبي بر كيفيت اوقات فراغت دانش آموزان و دانشجويان بر جاي مي گذارد؟

3- آيا دانش آموزان براي بهبود بخشيدن به وضعيت گذراندن اوقات فراغت نيازهاي يكسان دارند؟

تعريف عمليات واژه ها يا اصطلاحات :

اوقات فراغت: منظور از اوقات فراغت فرصتهاي است كه انسان مسئوليت و نوع هيچگونه تكليف يا كار موظفي را عهده دار نبوده، زمان در اختيار اوست كه با ميل و انگيزه شخصي به كار خاصي بپردازد. به ديگر سخن زمان فراغت زماني است كه پس از انجام رساندن كار و تكليف موضف روزانه باقي مانده و انسان فرصت مي يابد كه با رغبت، علاقه و انگيزه شخصي فعاليت يا برنامه خاصي را انتخاب كند.[9]

دكتر (جي، بي نيش) در كتاب فلسفه فراغت و تفريحات سالم در تعريف فراغت مي گويد: فراغت مربوط به اوقاتي از زندگي انسان مي شود كه از كار كردن آزاد است و يا در خواب نيست و تفريحات سالم مربوط به نحوه استفاده و برداشت از اين فراغت است[10]

دانش آموزان : نوجوانانهاي كه در دوره دبيرستان تا پيش دانشگاهي در يكي از مدارس متوسطه منطقه 5 در سال تحصيلي 81 -80 مشغول به تحصيل بوده اند

دوره پيش دانشگاهي: مقطع پيش دانشگاهي در مدارس متوسطه را شامل مي شود.

علايق دانش آموزان: منظور فعاليتهايي است كه دانش آموزان به انجام آن ابراز علاقه مي كنند بدون اجبار و از روي ميل شخصي به آنها بپردازد.

گرايش: عبارت است از علاقه و تمايل به انجام دادن كاري است.

انحرافات اجتماعي، عبارت است از رفتاري كه هنجارهاي اجتماعي را نقض كرده و در نتيجه از نظرتعداد بسياري از مردم قابل نكوهش است.[11]

 

[1] - اردلان، فرنگيس- 1363 - ص 16

[2] - مجله فراغت- 1357 - شماره 12

[3] - مجله فراغت، 1375- شماره 12

[4] - فلسفي، محمد تقي- 1348 ص 42

[5] - انصاري، محمد علي - 1355 ص 15

[6] - معيدي، محمد طاهر- 1374 ص 48

[7] - شعاري نژاد ، علي اكبر 1374 ص 42

[8] - روزنامه همشهري، 1380 ، ص 24

[9] - اردلان،فرنگيس- 1363 - ص 5

[10] - مجله تعليم و تربيت- 1378 - 1378 - مرداد- ص 14

[11] - ستوده، هدايت الله- 1379 - ص  31 

 

 

شامل ورد 72ص