اگر به یک وب سایت یا فروشگاه رایگان با فضای نامحدود و امکانات فراوان نیاز دارید بی درنگ دکمه زیر را کلیک نمایید.
ایجاد وب سایت یاچكيده
در اين تحقيق سعي شده به پيامدهاي جنگ آمريكا و عراق و تأثير آن برآينده اوپك با توجه به سئوال اصلي و سئوالات فرعي پرداخته شود. مساله تحقيق اين است كه آيا اوپك پس از حمله آمريكا به عراق نيز ميتواند اين وحدت و همگرايي را در بين اعضاي خود حفظ نمايد و يا اينكه با خروج عراق از اوپك يا عدم رعايت سهميه عراق و يا دخالت آمريكا در تعيين سهميه نفت عراق، تضعيف اوپك را شاهد خواهيم بود و آيا با ورود مصرف كنندگان انبوه جديد نفتي، معادلات نفتي به نفع كشورهاي عضو اوپك رقم خواهد خورد. اين تحقيق شامل هفت فصل ميباشد:
فصل اول: طراحي پژوهش، فصل دوم: كليات نظري، فصل سوم: تاريخچه و عملكرد اوپك، فصل چهارم: جايگاه عراق در اوپك و بحرانهاي اين كشور، فصل پنجم: وضعيت آمريكا در زمان حمله به عراق و دلايل آمريكا از حمله به عراق، فصل ششم: تحليل و ديدگاههاي اتحاديه اروپا، اوپك و شاخصهاي اقتصادي توليد جهاني نفت، فصل هفتم: جمعبندي و نتيجهگيري تحقيق.
نتايج تحقيق، مؤيد فرضيه جانشين تحقيق است كه جنگ آمريكا عليه عراق تأثيري بر روند فعلي اوپك برجاي نگذاشته و اين جنگ در راستاي نظم نوين جهاني است و به همين منظور امنيت انرژي يكي از اهداف اصلي در اين زمينه است و مسائل ديگري همچون هژموني دلار در برابر يورو بدليل گسترش معاملات نفتي با يورو و افزايش نرخ برابري آن در برابر دلار و همچنين بهبود شاخصهاي اقتصادي چين، اروپا و ژاپن در مقايسه با آمريكا، از ديگر اولويتهاي جهاني قابل طرح آمريكا در حمله به عراق ميباشد.
فهرست مطالب
عنوان |
صفحه |
فصل اول: طراحي پژوهش
- مقدمه................................................................................. 4
1-1- طرح مسأله....................................................................... 5
2-1- سئوال اصلي....................................................................... 5
1-2-1- سئوال فرعي............................................................ 5
3-1- فرضيه اصلي...................................................................... 6
1-3-1- فرضيه جانشين......................................................... 6
4-1- متغيرهاي دخيل.................................................................... 6
5-1- تعريف عملياتي مفاهيم............................................................ 6
6-1- پيشينه تحقيق........................................................................ 6
7-1- روش تحقيق......................................................................... 10
8-1- هدف تحقيق......................................................................... 11
1-8-1- هدف كلي.................................................................... 11
2-8-1- هدف جزيي................................................................. 11
9-1- قلمرو تحقيق........................................................................ 11
10-1- انگيزه و ضرورت تحقيق...................................................... 11
عنوان |
صفحه |
11-1- موانع و تنگناهاي تحقيق...................................................... 11
12-1- سازماندهي تحقيق.............................................................. 11
- مقدمه نظري........................................................................... 16
1-2- همگرايي.......................................................................... 16
1-1-2 - عوامل همگرايي اوپك............................................. 20
2-2- نظام تك قطبي متقارن......................................................... 22
3-2- دكترين بوش، نظم نوين جهاني.............................................. 24
4-2- نظريه هژموني و كاربرد آن در منطقه خاورميانه...................... 26
1-4-2- اهداف هژمونيك آمريكا.............................................. 27
2-4-2- هژموني نفتي آمريكا.................................................. 27
1-3- چگونگي شكلگيري اوپك..................................................... 30
2-3- اهداف و برنامههاي اوپك....................................................... 31
3-3- اعضاي اوپك...................................................................... 32
4-3- ساختار و اركان اوپك............................................................ 33
1-4-3- كنفرانس...................................................................... 33
عنوان |
صفحه |
2-4-3- هيئت عامل.............................................................. 35
3-4-3- دبيرخانه.................................................................. 35
4-4-3- دبير كل................................................................... 35
5-3- تحولات اوپك از زمان تشكيل.................................................. 37
6-3- آژانس بينالملل انرژي و نقش آن در كاهش قدرت اوپك................ 38
7-3- جنگ عراق عليه ايران و تأثير آن بر اوپك................................. 40
8-3- جنگ عراق عليه كويت و اوپك............................................... 43
9-3- حمله آمريكا به عراق (2003)............................................... 46
10-3- جمعبندي تحولات اوپك........................................................ 47
11-3- نوسانات نظام سهميه بندي اوپك............................................. 47
1-4- پيشينه تاريخي و جغرافيايي عراق............................................. 63
2-4- تاريخچه نفت و عراق............................................................ 67
3-4- بحرانهاي عراق در حوزه خليج فارس........................................ 67
1-3-4- جنگ عراق عليه ايران و تأثير آن بر نفت عراق................. 68
2-3-4- جنگ عراق عليه كويت................................................ 68
3-3-4- جنگ آمريكا عليه عراق................................................ 68
عنوان |
صفحه |
فصل پنجم: اهداف آمريكا در عراق
1-5- آمريكا و خليج فارس............................................................... 73
2-5- رابطه ايالات متحده در جنگ عراق عليه ايران............................. 74
3-5- جنگ عراق عليه كويت و نقش ايالات متحده آمريكا....................... 77
4-5- حمله آمريكا به عراق يك گزينه با چندين هدف.............................. 79
5-5- افزايش وابستگي آمريكا به نفت................................................. 81
6-5- دلايل و اهداف آمريكا از جنگ.................................................. 83
1-6-5- شرايط اقتصادي آمريكا در بروز جنگ.............................. 84
2-6-5- اهداف و دلايل داخلي آمريكا............................................ 85
3-6-5- اهداف و دلايل منطقهاي آمريكا........................................ 86
4-6-5- اهداف و دلايل جهاني آمريكا........................................... 89
فصل ششم: ديدگاهها و تحليلها درباره حمله به عراق و آينده اوپك
1-6- اتحاديه اروپا و بحران عراق.................................................... 95
1-1-6- موافقان حمله به عراق................................................. 96
2-1-6- مخالفان حمله به عراق................................................. 96
2-6- قطعنامه 1441 و ديدگاههاي موافق و مخالف حمله به عراق............ 99
1-2-6- ادله موافقان حمله آمريكا به عراق................................... 100
عنوان |
صفحه |
2-2-6- ادله مخالفان حمله آمريكا به عراق.................................... 101
3-6- آينده اوپك با حضور يا عدم حضور عراق..................................... 103
1-3-6- اگر عراق در اوپك بماند................................................. 103
2-3-6- اگر عراق از اوپك خارج شود......................................... 104
4-6- تحليلهاي اقتصادي عرضه و تقاضاي جهاني نفت........................... 106
1-4-6 - شاخصهاي كمي عرضه و تقاضاي جهاني نفت.................... 109
2-4-6- تحليل اقتصادي آمارهاي 10 ساله نفت جهان......................... 109
فصل هفتم:
نتيجهگيري.......................................................................................... 114
منابع و مأخذ....................................................................................... 120
پيوستها و ضمائم................................................................................ 121
1- روزشمار اوپك از 2003 تا پايان 2004 ميلادي
2- پيشبيني توليد كشورهاي غير اوپك
3- نمودار تحولات قيمت نفت
4- گزارش آماري انرژي جهان در سال 2005
فهرست جداول و نمودارها
عنوان |
صفحه |
جدول شماره يك – ميزان توليد نفت جهاني برحسب مناطق جغرافيايي............... 51
جدول شماره2- تقاضا و عرضه نفت جهان................................................ 52
جدول شماره3- سقف سهميه توليدي كشورهاي عضو اوپك............................ 53
جدول شماره4- ذخاير اثبات شده نفت اوپك................................................. 55
نمودار شماره يك- ظرفيت توليد نفت تا سال 2020...................................... 56
جدول شماره 5- سناريوهاي مختلف پيشبيني ظرفيت توليد اوپك در سال 2010. 57
جدول شماره6- موازنه عرضه و تقاضاي نفت در سال 2010....................... 58
جدول شماره7- ذخاير اثبات شده نفت عراق................................................ 58
جدول شماره8- توليدات نفت خام عراق...................................................... 59
جدول شماره9- ميزان توليد نفت آمريكا...................................................... 60
جدول شماره10- ميزان مصرف نفت آمريكا............................................... 60
جدول شماره11- ميزان واردات نفت خام آمريكا.......................................... 61
جدول شماره12- ميزان مصرف نفت جهان................................................ 106
جدول شماره13- ميزان واردات نفت جهان................................................. 107
جدول شماره14- ميزان توليدات نفت جهان................................................. 107
جدول شماره15- تحولات قيمتهاي نفت.................................................... 107
جدول شماره 16- ميزان ذخاير نفتي جهان.................................................. 108
جدول شماره17- جدول برهم كنش توليد، مصرف، واردات و قيمت نفت جهان... 109
نمودار شماره دو- برآيند تقاطعي توليد، مصرف، واردات بر قيمت نفت جهان
مقدمه:
در قرن 21 توان مهار منابع انرژي يا خطوط انتقال آن تضمين ورود ثروت است و بدون تضمين جريان انرژي، امنيت ملي كشورها تهديد خواهد شد. اين موضوع تا آن حد مورد توجه قرار گرفته كه اصطلاح «بازي بزرگ جديد» براي آن انتخاب شده است. در اين بازي بزرگ هدف اصلي هر بازيگر مهار منابع يا راههاي انتقال انرژي است.
براي اردوگاه غرب و در رأس آن آمريكا كه تامين انرژي كشور را جزو منافع حياتي اعلام كرده، وضع خاورميانه و آينده آن بسيار خطرناك است. آمريكا و غرب يا بايد شيوهاي همانند عراق (البته به شرط موفقيت در آينده) يعني مهار نفتي را در اختيار بگيرند يا آن كه راه مناسبي در همكاري با كشورهاي داراي منابع عظيم نفتي پيدا كنند.[1]
بحران خاورميانه و تحولات دروني كشورهاي منطقه در جهتي نيست كه غرب را به تامين انرژي خود اميدوار سازد. بنابراين موقعيت مناسبي در اختيار اوپك و بويژه كشورهاي توليد كننده نفت در خليج فارس و خاورميانه قرار گرفته است تا بتوانند با اتخاذ يك راهبرد مشترك و با راهكارهاي ديپلماتيك منافع خود را تضمين كنند. در غير اين صورت آمريكا و كشورهاي غربي با روشهاي گذشته خود كه ريشه در استعمار دارد در پي تضمين منافع خود خواهند بود كه عراق نمونه آن است؛ هر چند آينده عراق معلوم نيست تا چه حد به سود آمريكا و غرب تمام ميشود يا به تقويت اوپك در جايگاه نظام جهاني. به همين جهت، پيامدهاي، جنگ آمريكا و عراق و تأثير آن برآينده اوپك، در اين بررسي مورد تاكيد قرار گرفته است تا زاوياي از اين مساله روشن شود.
فصل اول
طراحي پژوهش
1-1- طرح مسأله:
عراق به سبب در اختيار داشتن 112 ميليارد شبكه ذخيره نفت خام، به عنوان دومين كشور جهان از لحاظ ذخاير نفتي[2] ميتواند نقش تعيين كنندهاي را در آينده اوپك و معادلات نفتي جهان داشته باشد و همين مسأله، بهانه ايالات متحده پس از تصرف عراق بود و با طراح اينكه سهميه در نظر گرفته شده براي عراق در اوپك (2 درصد نفت جهان)[3] به هيچ وجه برازنده عراق نيست، بذر جدايي و تفرقه را در بين عراق با ساير اعضاي اوپك بيفكند. تا حدي كه بوش و چني تصور ميكردند كه ذخاير نفتي عراق در كمترين مدت ممكن ميتواند بازارهاي جهان را اشباع كند و قيمت نفت خام را به شبكهاي 15 دلار برساند.[4]
اگر توليد كنندگان نفت بازار را اشباع كنند قيمتها سقوط وحشتناكي خواهد داشت و اوپك تحت فشار قرار خواهد گرفت. اين امر باعث عدم ثبات در كشورهايي كه اتكاء بودجه آنها به درآمدهاي نفتي است، خواهد شد و عدم ثبات اقتصادي بر بيثباتي سياسي فراگير در منطقه خاورميانه افزوده ميگردد. كارشناسان معتقدند هدف نهايي آمريكا دستيابي به منابع عظيم نفتي جهان به منشور كنترل مناقشات آينده و تسلط بر كانونهاي احتمالي قدرت در آينده (اروپا و چين، روسيه) است. در اين ميان آژانس بينالمللي انرژي كه در آغاز عملاً براي مقابله با اوپك تشكيل شده بود، سعي ميكند چنين بر همگان به باوراند كه جايگزينهايي براي قدرت اوپك هم ميتوان يافت. مقامات آژانس مذكور شايع ميكنند كه مناطق نفت خيزي در خارج از اوپك وجود دارند كه ميتوانند بر سلطه چندين دهه آن در بازار خاتمه دهند.
از طرف ديگر بحث حضور يا خروج عراق از اوپك مسألهاي است كه ميتواند بر سرنوشت اوپك اثر بگذارد. از اينرو به بررسي اين مسأله خواهيم پرداخت كه آيا عراق به عنوان يكي از بنيانگذاران اوپك پس از حمله آمريكا به عراق (مارس 2003)، بر اتحاد و همگرايي با اوپك وفادار خواهد ماند و يا اينكه به عنوان متحد آمريكا و انگليس مسيري خلاف اوپك را ميپيمايد و با ايجاد اختلاف بين اعضاء درباره نظام سهميه بندي، افزايش توليدات نفت بدون توجه به نظام سهميه فروش ذخاير نفتي به شركتهاي نفتي آمريكايي – اروپايي به تجزيه و تضعيف اوپك ميانجامد. حال با توجه به اينكه اوپك در جهت تحولات ناشي از جنگ عراق – آمريكا قرار خواهد داشت و پيامدهاي جنگ متوجه اين سازمان خواهد بود بررسي اين پيامدها كه قطعاً بر سياستگذاريهاي نفتي خاورميانه اي و اوپك تأثيرگذار است، حائز اهميت است. حال با توجه به اين امر سرنوشت اوپك چگونه خواهد بود.
2-1- سئوال اصلي:
جنگ آمريكا عليه عراق در مارس 2003 چه پيامدهاي سياسي ـ اقتصادي بر آينده اوپك بر جاي خواهد گذاشت.
سئوالات فرعي:
- اهداف و ساختار اوپك چيست؟
- رابطه آمريكا و عراق پس از تشكيل اوپك چگونه بوده است؟
- دلايل حمله آمريكا به عراق چه بود؟
- آياعراق به تنهايي ميتواند جايگزين مناسبي براي تأمين نيازهاي نفتي آمريكا باشد.
3-1- فرضيه اصلي:
جنگ آمريكا عليه عراق باعث تسلط آمريكا بر منابع نفتي عراق شده و بازتاب آن باعث تشديد اختلافات بين اعضاي اوپك و در نتيجه تضعيف اوپك خواهد شد.
فرضيههاي جانشين:
- جنگ آمريكا عليه عراق باعث اتحاد بيشتر اعضاي اوپك خواهد شد و اوپك نه تنها تضعيف نخواهد شد بلكه تقويت نيز ميشود.
- جنگ آمريكا عليه عراق تأثيري بر روند فعلي اوپك برجاي نخواهد گذاشت و اين امر بيشتر بدنبال نظم نوين جهاني با تأكيد بر امنيت انرژي است.
4-1- متغيرهاي دخيل:
1- قيمت توليد و مصرف نفت جهان
2- ذخاير و توليد نفت اوپك
3- توليد، مصرف و ذخاير نفتي كشور عراق
4- بحرانهاي مؤثر بر قيمت نفت
5- جنگ آمريكا عليه عراق
6- آينده اوپك
5-1- تعريف عملياتي مفاهيم:
حادثه يازدهم سپتامبر: در تاريخ يازده سپتامبر 2001 چهار هواپيماي ربوده شده بوسيله افراد ناشناس با ساختمانهاي پنتاگون در واشنگتن و مركز تجارت جهاني در نيويورك اصابت كردند و بخش اعظم آن را تخريب كردند كه آمريكا عاملان اين حمله تروريستي اسامه بن لادن و شبكه تروريستي القاعده نسبت داد بدين ترتيب مبارزه خود را عليه تروريسم آغاز كرد.
6-1- پيشينه تحقيق:
مروري بر تحقيقات و مطالعات پيشين، به شناخت دقيقتر ابعاد مسأله تحقيق كمك مينمايد و از اين رو ميتوان ديدگاهها و يافتههايي كه در زمينه تحقيق وجود دارد، شناسائي نمائيم و بر اين اساس به دنبال گردآوري اطلاعات و توليد يافتههاي نويني باشيم كه تاكنون در مورد آنها كاري صورت نگرفته و اطلاعاتي درباره آن وجود ندارد.
با اين مقدمه ليست منابع موجود در زمينه پيامدهاي جنگ آمريكا عليه عراق (2003) و تأثير آن برآينده اوپك را ميتوان در 5 گروه طبقهبندي كرد:
1- تحقيقات و بررسيهاي آكادميك اعم از بحثهاي نظري و كاربردي.
2- پايان نامههاي تحصيلي
3- كتب: هيچ كاري منطبق با عنوان تحقيق انجام نشده است.
4- مقالات:
از آنجايي كه در ارتباط با موضوع مورد بررسي مقالات متعددي در نشريات تخصصي و روزنامههاي سراسري منتشر گرديده است كه بيشتر از رويكرد سياسي، نظامي و اقتصادي به مسأله پرداختهاند كه اهم آن در متن تحقيق مورد استناد قرار گرفته است در اينجا فقط به تعدادي از مهمترين مقالات در اين زمينه اشاره ميشود:
نخستين مقاله «دستيابي به نفت جهان يا مهار چين» نوشته مايكل كلر مندرج در همشهري ديپلماتيك صفحات 14 و 15 نيمه اول مرداد 83 ميباشد. در اين مقاله نويسنده بيشتر به اهميت عامل انرژي در رقابت آمريكا با چين ميپردازد و اشاره ميكند بر اساس گزارش ديك چني، ميزان توليد داخلي نفت از حدود 5/8 ميليون شبكه در روز در سال 2002 به 7 ميليون شبكه در روز در سال 2020 كاهش مييابد و در همين حال ميزان مصرف از 5/19 ميليون شبكه در روز به 5/25 ميليون شبكه در روز افزايش خواهد يافت و به همين جهت توجه به خليج فارس، امنيت انرژي و كسب هواداران جديد در منطقه از جمله سياستهاي انرژي و نظامي آمريكا در دو دهه اول قرن بيست و يكم خواهد بود.
مقاله ديگر در اين زمينه «نظم نوين نفت» مارشال آئوربك مندرج در همشهري ديپلماتيك مورخ 18 مهر 83 در صفحه 12 ميباشد. مقاله مذكور به «اعجاب نفتي اكتبر» پرداخته است كه طي آن عربستان سعودي و ساير اعضاي اوپك در ژوئيه 2003، رضايت خود را از افزايش قيمت نفت به 35 دلار اعلام كردند و اين نگراني را بوجود آورد كه دوران «نفت ارزان» به پايان برسد و از آنجايي كه رشد اقتصادي آينده آمريكا به طور عمده وابسته به توليد تضمين شده، دست يافتني و فراهم شدني انرژي است و كاهش توليد نفت اوپك در زماني كه بازار به آن نياز دارد و افزايش قيمت نفت در زماني كه آمريكا با كاهش در آمد قابل مصرف روبروست از جلمه فاكتورهاي تكاپو و توجه ويژه آمريكا به نفت خاورميانه است.
[1]- سيد رسول موسوي، «قدرت نفت» همشهري- ديپلماتيك، ش24، 18/3/83، ص 2.
[2]- سياوش دريابار، «بوش نفت نميخواهد»، صبح و اقتصاد، ش 78، 2/2/93، ص10.
[3]- «لقمه چرب (نفت آمريكا، نفت عراق و اوپك»، همشهري، سال دوم، ش 283/3031، 4/2/83، ص 13.
[4]- سياوش دريابار همان.
بخشی از پژوهش132صفحه ای برای دانلود پایان نامه خرید کنید
مبلغ واقعی 33,000 تومان 9% تخفیف مبلغ قابل پرداخت 30,030 تومان